De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) vervangt sinds 2016 de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie). De wet DBA is er om zzp’ers en opdrachtgevers duidelijkheid te geven over de arbeidsrelatie die er wordt aangegaan. De wet DBA heeft helaas niet de duidelijkheid gebracht die er van verwacht werd. De wet is en blijft van kracht, maar wordt voorlopig niet gehandhaafd, tenzij de opdrachtgever kwaadwillend is. Ondertussen wordt gewerkt aan nieuwe regelgeving. Opdrachtgever en inlener zijn samen verantwoordelijk voor de arbeidsrelatie die wordt aangegaan. Samen wordt bepaald of er sprake is van een dienstbetrekking (loondienst). Vaak is duidelijk dat daar geen sprake van is. Om te bepalen of er sprake is van loondienst helpen de antwoorden op de volgende vragen:
- Is er de verplichting tot persoonlijke arbeid? (je moet het werk zelf doen)
- Is er een gezagsverhouding? (de opdrachtgever bepaalt hoe het werk moet worden uitgevoerd)
- Krijg je loon? (er wordt meer betaald dan de kosten die je als zzp’er maakt)
Geen loondienst
Is het antwoord op 1 of meer vragen ‘nee’? Dan is er geen sprake van loondienst. Een modelovereenkomst is niet nodig, maar kun je naar wens wel gebruiken.
Wel loondienst
Is het antwoord op alle de 3 vragen ‘ja’? Dan is er wel sprake van loondienst. Dit kan voorkomen worden door het aanpassen van de voorwaarden. Het werk dient dan wel volgens die voorwaarden uitgevoerd te worden. Loondienst betekent dat de opdrachtgever loonheffingen moet gaan inhouden. Voor de zzp’er kan het werken in loondienst gevolgen hebben voor de ondernemersaftrek zoals de zelfstandigenaftrek of de startersaftrek. Bij twijfel kan er gebruik gemaakt worden van een modelovereenkomst van de site van de Belastingdienst. Als er volgens de bepalingen in de modelovereenkomst gewerkt wordt, hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen in te houden en af te dragen. Er is geen gevaar voor boetes of naheffingen. Het is niet verplicht om gebruik te maken van een modelovereenkomst.
Handhaving wet DBA opgeschort
De wet DBA bracht niet de duidelijkheid die er van werd verwacht. De handhaving is daarom voorlopig opgeschort. Dit betekent dat de Belastingdienst geen naheffingen en boetes zal uitdelen aan opdrachtgevers en opdrachtnemers. De Belastingdienst grijpt wel in als er opzettelijk schijnzelfstandigheid ontstaat of blijft voortbestaan, waarbij partijen weten of hadden kunnen weten dat er eigenlijk sprake is van een dienstbetrekking.